Cần giữ cái tâm tĩnh
Phấn nụ là một loại mỹ phẩm phát xuất từ cung đình Huế, có lịch sử lâu đời đến hơn 200 năm được các ngự y nghiên cứu, bào chế dành riêng cho các bà hoàng, cung phi. Nguồn nguyên liệu hầu hết được lấy từ thảo dược thiên nhiên. Năm 1945, phấn nụ bước ra khỏi hoàng cung đến với dân gian. Vào thời điểm này các cung nữ được xuất cung trở về đời sống thường dân, trong đó có một người cung nữ nắm giữ bí quyết làm phấn nụ. Bà đã truyền cho con gái út là bà Trần Thị Thiểu (thường gọi là bà Hường). Bà Hường đã làm, bán rộng rãi ra người dân, vừa mưu sinh vừa là cách để giữ gìn bí quyết. Nhờ vậy, chỉ một thời gian ngắn phấn nụ bà Hường nổi danh khắp nơi. Sau này, bà truyền nghề lại cho hai người con gái là bà Trần Thị Tùng và bà Trần Thị Phương.
Bà Phương, năm nay 75 tuổi hiện ở phường 14, quận 3, TP Hồ Chí Minh, say mê nói về nghề gia truyền: để làm ra một thỏi phấn nụ thành phẩm đạt chất lượng thật công phu thì phải nắm vững quy trình cùng bí quyết pha chế, phải kiên trì, nhẫn nại. Nguyên liệu là loại cao lanh hảo hạng trắng mịn, không chứa tạp chất, bào chế với hơn 10 loại thảo dược. Cùng với đó là một số loại hoa có hương thơm dễ chịu. Hòa bằng nước trời nhưng không phải nước của những trận mưa đầu tiên. Nước sau khi hứng phải chưng cất cẩn thận cho vào một bể lớn để tránh bụi bẩn, nắng mưa và để dùng cho cả năm. Sau khi nguyên liệu được chuẩn bị và đưa vào phòng kín, người nắm bí quyết tự tay pha chế. Sau nhiều giờ sản phẩm được đưa ra ngoài để nhào trộn cho đều nhuyễn, tiếp đó phơi sương, ủ nắng, ướp hương hoa... Quy trình làm kéo dài hơn một tháng mới xong một mẻ.
Bà Phương chia sẻ: “Người làm phấn nụ phải hết lòng yêu nghề và cần giữ cái tâm tĩnh tại mới có thể nắm vững, phát huy…, nhờ thế tạo thêm “hương hoa” làm cuộc sống tươi đẹp hơn”. Người con gái út Nguyễn Phương Khanh (31 tuổi) từ nhỏ đã được bà chăm chút, uốn nắn để không chỉ tự hào mà còn bảo tồn nghề của tổ tiên. Phương Khanh sau khi tốt nghiệp đại học chuyên ngành Quan hệ quốc tế đã chuyên tâm vào việc nâng cao tay nghề. Chị là truyền nhân phấn nụ hoàng cung đời thứ tư.
Lưu giữ tinh hoa làm đẹp
Được mẹ tin tưởng chọn là người nối nghiệp, Phương Khanh miệt mài hết ngày này qua ngày khác, tự tay làm ra sản phẩm một thời chỉ lưu truyền trong chốn cung đình. Mà muốn tạo nên được phấn nụ hoàng cung “chính hiệu” thì đó là một công việc vừa tốn nhiều thời gian, công sức lại đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và kỹ lưỡng vì chỉ cần một sai sót nhỏ cũng hư hỏng. Nhưng chị đã có “cái nền” vững chãi: “Tôi rất tự hào vì mình được xem là truyền nhân nghề phấn nụ hoàng cung”.
Để làm ra phấn nụ hoàng cung, trong một năm chị Phương Khanh cùng mẹ ra Huế nhiều lần. Bởi những nơi cung cấp nguyên liệu để chế biến phấn nụ hoàng cung vẫn là những địa chỉ quen thuộc trước đây với cố ngoại, bà ngoại của chị. Người cung cấp sẽ đưa ra đúng loại nguyên liệu mà hai mẹ con chị cần đến. Bà Phương chia sẻ: “Ngày xưa, việc chăm sóc sắc đẹp của các cung tần mỹ nữ luôn được quan tâm hàng đầu. Nên việc bảo tồn dòng mỹ phẩm cung đình đối với tôi và con gái không chỉ là việc truyền nối mà còn là việc tôn vinh giá trị tinh hoa làm đẹp trong văn hóa truyền thống của dân tộc Việt”. Bà tin rằng, bà và cô con gái Phương Khanh sẽ bảo tồn và phát huy mãi nét đẹp tinh hoa này.
Nguồn: Báo Nhân Dân.
